zondag 26 februari 2017

Intermezzo – De Horster Maat (4)

Wat is de Horster Maat en is de Horster Maat alleenzaligmakend? In een korte serie gaan Jeu van Helden en ondergetekende op zoek naar antwoorden op deze en aanverwante vragen. Elke aflevering bestaat uit een tweeluik: we determineren de Horster Maat én we doen verslag van gezamenlijke bezoekjes aan mogelijke inspiratiebronnen in Horst en in de nabije omgeving. Aanleiding voor dit alles: de vernieuwbouwplannen voor het Horster winkelcentrum Kloosterhof (klik hier) en andere op stapel staande bouwplannen.

Modern en verfrissend
In de gemeente Horst aan de Maas is de afgelopen jaren een term ontstaan als het gaat om bouwen in de openbare ruimte: de Horster Maat.

Te pas en te onpas wordt de term gebruikt. Hij biedt een vreemd soort houvast, vooral omdat hij niet gedefinieerd is, en zo door iedereen flexibel kan worden toegepast om zijn motieven en meningen kracht bij te zetten.
Wij doen hier een poging om voor eens en altijd die Horster Maat een definitie te geven zodat hij in de toekomst wel daadkrachtig gebruikt kan worden en het voor iedereen duidelijk is wat er precies wordt bedoeld.
Om tot een weloverwogen definitie te komen hebben we de architectuur van de afgelopen vijftien jaar in Horst als graadmeter genomen. Die is immers gebouwd volgens die Horster Maat!
We hebben vijf criteria hiervoor opgesteld, de weerspiegeling van een aantal belangen die we waargenomen en gemeten hebben. Elk criterium heeft z’n eigen meetinstrument. Sommige criteria zijn te klein voor het ene meetinstrument, andere te groot voor het andere meetinstrument.

Vandaag deel 4 in deze serie van vijf (klik hier, hier en hier voor de delen 1, 2 en 3): modern en verfrissend


Dit is een amper meetbaar criterium in de Horster Maat! Een liniaal is hier lang genoeg voor. Een liniaaltje zelfs, van 15 centimeter.

Als we in het centrum van Horst op zoek zijn naar een gebouw dat modern is en een zekere frisheid in materiaal en gedachte uitstraalt blijft ons oog nergens in haken. Bijna tevergeefs op zoek naar andere materialen dan baksteen waaruit een gebouw voor het merendeel is opgetrokken. Geen beton, geen glas, geen hout, geen staal, geen ‘laten we eens iets anders proberen’ maar alleen maar baksteen in diverse variaties van bruin, rood, oker en daar tussen liggende mengtinten. Bijna tevergeefs op zoek naar rust van grote vlakken met een interessante huid, een bijzondere kleur of een markante lijn. Bijna tevergeefs op zoek naar een frisse vorm of een eigenzinnig materiaal dat vertelt dat we in 2017 leven en op zoek zijn naar nieuwe ecologische en sociale manieren van wonen, werken, leren enzovoorts. Niets waarop we graag trots zouden willen zijn en waarover we aan onze buren willen gaan vertellen met de hoop dat we ze kunnen inspireren. 


Venray - Sint-Servaasterrein

Niet altijd is het gras bij de buren groener. Maar soms wel. Bijvoorbeeld op het Sint-Servaasterrein in Venray. Dit is het sprekende bewijs dat historische en moderne architectuur elkaar niet hoeven te bijten. Integendeel: architectonisch heden en verleden vormen hier een harmonieus geheel. Met als resultaat dat zowel heden als verleden worden versterkt.

Het Sint-Servaasterrein is een uitgestrekt complex aan de rand van Venray. Al sinds 1905 doet het dienst als instelling voor de geestelijke gezondheidszorg, vandaag de dag onder de benaming Vincent van Gogh Instituut. Patiënten konden en kunnen hier terecht voor behandeling, verpleging en huisvesting.

Het complex bestaat uit een aantal afzonderlijke gebouwen, ingebed in een groene, parkachtige omgeving, met een aantal monumentale solitaire bomen. De bebouwing dateert voor een groot deel uit het begin van de twintigste eeuw, uitgevoerd in een voor die tijd typerende, op het verleden teruggrijpende stijl. Sinds een jaar of vijftien is een veranderingsproces gaande: sommige gebouwen zijn gesloopt, andere gerenoveerd, er kwam ruimte voor nieuwbouw en van een gesloten terrein veranderde Sint-Servaas in een voor iedereen vrij toegankelijk gebied. Verantwoordelijk voor de renovatie en nieuwbouw is Greiner Van Goor Huijten Architecten BV uit Amsterdam (klik hier).

Kenmerkend voor de nieuwbouw is dat die niet de concurrentie aangaat met de oudbouw. Beide houden/hebben daardoor een volstrekt eigen gezicht. Dat ze toch een eenheid vormen, komt doordat de nieuwe gebouwen in bepaalde opzichten (kleur- en materiaalgebruik, maatvoering) refereren aan de oude. Maar de toeters en bellen van de oude gebouwen ontbreken bij de nieuwe. Die munten uit in soberheid, afgewogen kleur- en materiaalgebruik en helderheid. Hun overwegend horizontale geleding maakt dat ze vriendelijk en uitnodigend en niet intimiderend ogen. Gevoegd bij de voorbeeldige inpassing in het groen leidt dit tot een hoogst aangename rust.

Diezelfde rust en horizontale geleding zijn ook terug te vinden in het appartementengebouw aan de oostelijke rand van het complex (klik hier voor meer informatie). Zijn houten verpakking verleent dit gebouw een geheel eigen karakter: modern en verfrissend en toch tijdloos.

De vergelijking met ons eigen Hof te Berkel dringt zich op. Met zijn groen, rust, ruimte, bescheidenheid, horizontale geleding en zoeken naar vernieuwing heeft het Sint-Servaasterrein welbeschouwd alles wat Hof te Berkel ontbeert. Niet altijd is het gras bij de buren groener. Maar soms wel.










Geen opmerkingen:

Een reactie posten