maandag 8 april 2013

Intermezzo – Kastjes kijken

Onderweg naar De Kuip
belandde ik vrijdagmiddag in het Dordrechts Museum. Voor een tentoonstelling over de beeldende kunst van C. Buddingh’ (1918-1985). Inderdaad, wist ik tot vorige week ook niet, maar Buddingh’ was behalve begenadigd schrijver en dichter (en hartstochtelijk voetballiefhebber) óók beeldend kunstenaar.
Tussen 1971 en 1974 verfde en beplakte hij ruim honderd gebruikte sigarenkistjes en bracht daarin met behulp van afgedankte gebruiksvoorwerpen driedimensionale tafereeltjes aan. Was zo’n kastje klaar, dan voorzag hij het van een vaak potsierlijke titel. ‘Sir Lancelot’, I presume? is bijvoorbeeld de titel van een rood geverfd kastje waarin een plastic speelgoedridder met geheven zwaard een kip tegemoet treedt. En deze kastjes (klik op de afbeelding om haar te vergroten, met excuses voor de belabberde kwaliteit)
zijn (van links naar rechts) getiteld Daarom zijn we nog niet slecht, Wat zou u denken van remise? en Het gaat slecht met de goden. Meesterlijk!
In de begeleidende teksten en de catalogus heten de kastjes ‘surrealistisch’ en ‘dadaïstisch’. Geloof ik graag. Toch zou ik, als ik ze in twee woorden moest karakteriseren, eerder kiezen voor ‘speels’ en ‘humoristisch’. Het plezier van het maken spat er vanaf en je kunt er ook nog eens om lachen (althans ik). Zonder pretenties is het, vermoed ik, eveneens. En dat pretentieloze is precies wat me ook zo aanspreekt in ’s mans literaire werk.
Buddingh’ zei zelf in 1975 over z’n kastjes: ‘Zoals ik in mijn poëzie geprobeerd heb een maximaal effect te krijgen met een minimum aan middelen, zo probeer ik dat in die kastjes ook. Zo weinig mogelijk dingen erin en dan proberen met drie of vier dingetjes een effect te bereiken en niet door zo’n kastje helemaal vol te stoppen. Hoe weinig kan erin staan dat ik toch het effect krijg dat ik hebben wil.’ Spoed u naar Dordrecht, nu het nog kan!
Wat wil nu het geval? Horst aan de Maas, meer bepaald Sevenum, heeft z’n eigen kastjes. Zeven ‘kijkkasten’ van cortenstaal en glas, verspreid opgesteld in het centrum van het dorp.
Ze werden in 2009 gemaakt door beeldend kunstenaar Helmie van de Riet en zijn gevuld met door de plaatselijke bevolking aangereikte objecten en materialen die herinneren aan de voormalige gemeente Sevenum. Tot m’n schande had ik ze nooit goed bekeken. De kastjes van Buddingh’ vormden aanleiding om dat gisteren nu eens wel te doen. Achteraf zeg ik: ‘Juist nu had ik dat niet moeten doen.’ Ik was namelijk nog zozeer onder de indruk van de kastjes van Buddingh’ dat ik de Sevenumse kastjes onvermijdelijk daaraan afmat. En even onvermijdelijk viel die vergelijking in het voordeel van Buddingh’ uit. Want de Sevenumse kastjes zijn weliswaar eveneens zonder pretenties, maar veel minder surrealistisch, dadaïstisch, speels en humoristisch. Dat hoeft allemaal geen bezwaar te zijn omdat ze ongetwijfeld andere kwaliteiten hebben, alleen was ik daar onder invloed van Buddingh’ gisteren niet naar op zoek.
Ik beloof hierbij daarom plechtig dat de Sevenumse kastjes op een later moment, als mijn herinnering aan Buddingh’s kastjes is vervaagd, nog eens in de herkansing gaan. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten